10 bệnh da liễu thường gặp và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả

Các bệnh da liễu như nấm da, viêm da cơ địa, mề đay, vẩy nến , bạch biến và nhiều bệnh khác gây nhiều khó chịu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Những bệnh lý này không chỉ làm ảnh hưởng đến hình thức bên ngoài mà còn gây ra các triệu chứng khó chịu như ngứa ngáy, rát bỏng, loang lổ trên da. Hãy cùng tìm hiểu về một số bệnh da liễu phổ biến thường gặp và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Các bệnh da liễu thường gặp

1. Viêm da cơ địa (bệnh chàm)

Viêm da cơ địa (bệnh chàm) là một bệnh da mạn tính, phổ biến và có thể tái đi tái lại. Đây là một rối loạn da có nguyên nhân phức tạp, liên quan đến các yếu tố di truyền, miễn dịch, môi trường và thậm chí là tâm lý. Một số đặc điểm chính của bệnh viêm da cơ địa:

Nguyên nhân:

• Yếu tố di truyền
• Rối loạn miễn dịch
• Tăng đáp ứng viêm
• Suy giảm hàng rào bảo vệ da
• Tác nhân kích ứng: xà phòng, chất tẩy rửa, môi trường, stress,..

Triệu chứng:

• Da ngứa ngáy khó chịu
• Mẩn đỏ, sần sùi, nổi mụn nước
• Vảy khô, nứt nẻ da
• Có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng da nào nhưng thường ở khủyu tay, khuỷu chân, cổ, mặt

2. Viêm mô tế bào

Viêm mô tế bào (Cellulitis) là một bệnh lý viêm nhiễm da và mô dưới da, thường do vi khuẩn gây ra. Đây là một tình trạng cấp tính cần được điều trị kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm. Một số đặc điểm chính của viêm mô tế bào:

Nguyên nhân:

• Thường do vi khuẩn tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus) và liên cầu lợn (Streptococcus) xâm nhập qua vết thương hở, vết trầy xước, mụn nhọt.
• Người bệnh tiểu đường, suy giảm miễn dịch có nguy cơ cao.

Triệu chứng:

• Vùng da bị viêm đỏ, sưng nóng, đau nhức
• Có thể lan rộng nhanh với ranh giới viêm rõ ràng
• Sốt, rét run
• Tăng bạch cầu trong máu
• Nặng có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết

3. Viêm da tiếp xúc

Viêm da tiếp xúc là một tình trạng viêm da do phản ứng dị ứng hoặc kích ứng với một chất bên ngoài tiếp xúc với da. Có hai loại viêm da tiếp xúc chính:

1. Viêm da tiếp xúc dị ứng:

• Nguyên nhân: Phản ứng dị ứng với một chất nhất định như niken, cao su, hóa chất, thuốc nhuộm…
• Triệu chứng: Mẩn ngứa, nổi mụn nước, da đỏ, sần, xuất hiện vài giờ đến vài ngày sau khi tiếp xúc.
• Có thể kéo dài nếu không tránh tiếp xúc với chất gây dị ứng.

2. Viêm da tiếp xúc do kích ứng:

• Nguyên nhân: Tiếp xúc với chất kích ứng như xà phòng, chất tẩy rửa, dầu, hóa chất…
• Triệu chứng: Da đỏ, nổi mụn nước, ngứa, xuất hiện ngay sau khi tiếp xúc.
• Triệu chứng thường nhẹ và hồi phục nhanh khi tránh tiếp xúc.

4. Vẩy nến

Vẩy nến (Psoriasis) là một bệnh viêm da mạn tính, tự miễn dịch, khiến các tế bào da tăng sinh nhanh chóng. Đây là bệnh khá phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 2-3% dân số thế giới. Một số đặc điểm chính của bệnh vẩy nến:

Nguyên nhân:

• Rối loạn miễn dịch làm tăng chu kỳ sản sinh tế bào da
• Có yếu tố di truyền
• Có thể khởi phát hoặc trầm trọng hơn do stress, chấn thương, nhiễm trùng, thuốc men, thời tiết.

Triệu chứng:

• Các đám vẩy màu trắng bạc hoặc đỏ, dày, khó bong tróc
• Thường xuất hiện ở khuỷu tay, khuỷu gối, da đầu, lưng
• Da ngứa ngáy, nứt nẻ
• Có thể ảnh hưởng đến móng tay, móng chân

5. Bạch biến da

Bạch biến da (Vitiligo) là một rối loạn mạn tính gây ra sự mất đi màu sắc một cách không đều trên da do sự biến mất của các tế bào sản xuất melanin (tế bào sắc tố).

Nguyên nhân:

• Rối loạn miễn dịch tự miễn làm tế bào lympho tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất melanin
• Yếu tố di truyền
• Stress, chấn thương
• Một số bệnh lý khác như tăng sản tuyến giáp, đái tháo đường

Triệu chứng:

• Xuất hiện các đám trắng không đều trên da
• Thường bắt đầu bằng các đốm trắng nhỏ rồi lan rộng dần
• Có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng da nào nhưng hay gặp ở mu bàn tay, bàn chân, mắt, miệng
• Tóc, lông cũng có thể bị mất màu

6. Mề đay

Mề đay (Urticaria) hay còn gọi là mẩn ngứa là một bệnh da mạn tính hay tái phát, biểu hiện bằng các nốt sần hoặc mẩn đỏ rất ngứa trên da. Đây là một phản ứng viêm của da với các nguyên nhân khác nhau.

Nguyên nhân:

• Dị ứng với thực phẩm, thuốc, nọc côn trùng, chất bảo quản
• Căng thẳng, stress mạn tính
• Nhiễm khuẩn, nhiễm virus
• Một số bệnh lý khác như lupus, viêm khớp dạng thấp
• Nguyên nhân chưa rõ trong một số trường hợp

Triệu chứng:

• Nốt sần hoặc mẩn đỏ rất ngứa ngáy, xuất hiện và biến mất nhanh
• Các nốt có thể lớn, nhỏ, đơn lẻ hay nhóm lại
• Kèm sưng nề, ngứa nhiều, có thể toàn thân

7. Mụn Sùi Mào Gà

Sùi mào gà là bệnh lây truyền qua đường tình dục, gây ra bởi virus Human Papilloma Virus (HPV). Sùi mào gà là nguyên nhân gây ra các mô sùi hình bông cải hoặc mào gà hình thành trên bề mặt da hoặc niêm mạc miệng, bộ phận sinh dục và hậu môn của cả nam và nữ giới. Một số đặc điểm của sùi mào gà:

Nguyên nhân:

• Quan hệ tình dục: Quan hệ tình dục không an toàn là con đường lây truyền phổ biến nhất của sùi mào gà, kể cả việc quan hệ tình dục qua hậu môn hoặc bằng đường miệng
• Tiếp xúc trực tiếp: Sùi mào gà cũng có thể lây truyền khi tiếp xúc với da hoặc niêm mạc ở vùng kín của người bị nhiễm bệnh, ngay cả khi không có giao hợp
• Sử dụng chung đồ dùng cá nhân: Việc chia sẻ những vật dụng cá nhân như khăn tắm, quần áo, đồ lót, bàn chải đánh răng, dụng cụ ăn uống,… khiến chúng bị tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh cũng có thể là một nguy cơ lây nhiễm cần chú ý.
• Sinh hoạt ở những nơi có nguy cơ lây nhiễm cao: Sử dụng chung các dụng cụ làm đẹp (bấm móng tay, dao cạo, kéo, sơn móng tay,…), massage (khăn, giường, các dụng cụ massage,…) hoặc những dịch vụ tiếp xúc da kề da của người nhiễm cùng có thể là nguy cơ tiềm ẩn lây nhiễm sùi mào gà
• Lây nhiễm từ người mẹ sang con: Trong một số trường hợp hiếm gặp, sùi mào gà có thể lây truyền từ người mẹ bị nhiễm sang con trong quá trình sinh nở.

Triệu chứng:

• Những nốt sùi nhỏ đổi màu hoặc màu xám ở bộ phận sinh dục.
• Nhiều mụn nhọt nhỏ nằm sát nhau có hình như bông súp lơ.
• Thường không đau, không ngứa nhưng có thể bị trầy xước làm chảy dịch.
• Bộ phận sinh dục bị ngứa và gây khó chịu, tình trạng chảy máu khi quan hệ
• Có thể xuất hiện bất kỳ vùng da nào nhưng hay gặp ở mặt, cổ, nách, bẹn.

8. Zona thần kinh

Zona thần kinh (Herpes Zoster), còn được gọi là giời leo, là một bệnh nhiễm trùng virus do virus Varicella-Zoster gây ra. Đây là cùng một loại virus gây ra bệnh thủy đậu. Một số đặc điểm chính của bệnh zona thần kinh:

Nguyên nhân:

• Do virus Varicella-Zoster hoạt động trở lại sau nhiều năm ẩn núp trong hệ thần kinh của người đã từng mắc thủy đậu.
• Nguyên nhân gây hoạt động trở lại của virus chưa rõ ràng, có thể do suy giảm miễn dịch, stress, lão hóa.

Triệu chứng:

• Đau nhức dọc theo đường đi của dây thần kinh
• Sau vài ngày xuất hiện mụn nước hoặc nhọt kèm theo đau nhức dữ dội
• Mụn nước phân bố theo dây thần kinh, thường chỉ một bên cơ thể
• Kèm theo sốt, mệt mỏi, đau đầu
• Thời gian mụn tồn tại 2-4 tuần

9. Viêm da tiết bã

Viêm da tiết bã (Seborrheic Dermatitis) là một bệnh viêm da mạn tính phổ biến, thường gặp ở vùng da có nhiều tuyến bã nhờn như da đầu, vùng trán, lông mày, mũi, ngực.

Nguyên nhân:

• Chưa rõ nguyên nhân chính xác, nhiều yếu tố góp phần như nội tiết tố, miễn dịch, stress, gen di truyền.
• Liên quan đến sự tăng sinh của nấm men Malassezia trên da.
• Các yếu tố thuận lợi: thời tiết lạnh, ẩm ướt, stress, suy giảm miễn dịch.

Triệu chứng:

• Xuất hiện các mảng da bong vẩy màu vàng hoặc trắng sần sùi.
• Vùng da bị đỏ, ngứa, rát, bong vảy nhiều tập trung nhiều ở các khu vực nhiều dầu.
• Ở trẻ sơ sinh có thể gặp hội chứng vảy sữa (Cradle cap).
• Ở người lớn thường lan ra vành tai, vùng lông mũi, lưng, ngực.

10. Mụn trứng cá

Mụn trứng cá (Acne vulgaris) là một bệnh da phổ biến, đặc trưng bởi sự xuất hiện của các nốt mủ, mụn đầu đen/đầu trắng trên da. Đây là bệnh thường gặp ở tuổi dậy thì nhưng cũng có thể xảy ra ở người lớn. Một số đặc điểm chính của mụn trứng cá:

Nguyên nhân:

• Rối loạn nội tiết tố trong cơ thể, đặc biệt là hormone nam
• Sự tăng tiết bã nhờn dẫn đến tắc nghẽn lỗ chân lông
• Nhiễm khuẩn do vi khuẩn Propionibacterium acnes
• Yếu tố di truyền, stress, chế độ ăn, một số loại thuốc

Triệu chứng:

• Mụn đầu đen, đầu trắng
• Mụn mủ, mụn viêm
• Thường xuất hiện trên mặt, lưng, ngực
• Để lại sẹo lõm hoặc sẹo đóng vân nâu khi viêm nặng

Cách điều trị các bệnh da liễu

Khi gặp các triệu chứng như trên, người bệnh cần nhanh chóng đến bác sĩ để được chẩn đoán và có phương pháp điều trị kịp thời. Điều trị các bệnh da liễu phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Dưới đây là một số cách điều trị phổ biến cho các bệnh da liễu thường gặp:

1. Thuốc bôi ngoài da : Thường được sử dụng trước như một phương pháp điều trị đầu tay do ít tác dụng phụ hơn so với thuốc uống. Tuy nhiên, nhiều trường hợp bệnh nặng cần phải sử dụng thuốc uống.
2. Liệu pháp ánh sáng như tia UVB, UVA, ánh sáng xanh : Phương pháp an toàn và hiệu quả cho nhiều bệnh da mạn tính như vẩy nến, bạch biến da, viêm da cơ địa.
3. Phẫu thuật:  Chỉ được chỉ định trong một số trường hợp như khối u lớn, không đáp ứng với điều trị nội ngoại khoa, hoặc nguy cơ ung thư da.

Điều rất quan trọng là tuân thủ đúng phác đồ điều trị của bác sĩ và kết hợp thay đổi lối sống như chế độ ăn, giảm stress để đạt hiệu quả tốt nhất.

Xem thêm: Tìm hiểu các cách điều trị sùi mào gà bạn cần biết

Đối tượng dễ mắc các bệnh da liễu

Bất kỳ ai cũng có thể mắc các bệnh da liễu, nhưng một số đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, bao gồm:

• Trẻ em và người lớn tuổi.
• Người có hệ miễn dịch suy yếu.
• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh da liễu.
• Mắc một số bệnh lý: tiểu đường, viêm ruột, lupus ban đỏ, bệnh lý về gan…
• Làm việc trong các ngành nghề tiếp xúc với các chất gây kích ứng da như hóa chất, dầu mỡ và bụi bẩn.
• Có lối sống không lành mạnh: hút thuốc, uống rượu và ăn nhiều đồ ăn. 

Cách phòng ngừa các bệnh da liễu

Bạn có thể phòng ngừa các bệnh da liễu bằng các phương pháp sau:

1. Tránh dùng chung đồ dùng, vật dụng cá nhân hoặc mỹ phẩm.
2. Uống nhiều nước và xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh.
3. Ngủ đủ giấc, 7 – 8 tiếng mỗi đêm.
4. Chăm sóc da đúng cách.
5. Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng.
6. Sử dụng kem chống nắng và bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời.
7. Tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng.
8. Giảm stress, căng thẳng.

Xem thêm: 4 tác hại khi dùng thuốc chữa bệnh bạch biến không rõ thành phần

Nhìn chung, điều trị các bệnh da liễu cần một quy trình lâm sàng khoa học và toàn diện dựa trên nguyên nhân gây bệnh cụ thể của từng người bệnh. Hãy kịp thời nhận biết các dấu hiệu bệnh da liễu để có phương pháp điều trị kịp thời. Nếu bạn gặp các triệu chứng của bệnh da liễu, hãy đến gặp bác sĩ da liễu để được chẩn đoán và điều trị kịp thời nhé!